Merhaba,
Şubat 2020’de uzun zamandır beklenen e-İrsaliye Uygulama kılavuzunun yayınlanması üzerine mükellefler ve entegratör firmalar hazırlıklarına hız verdi.
Bu yazımızda, uygulamanın en önemli kısımları üzerinde duracak ve uygulamayı olabildiğince anlatamaya çalışacağız.
Öncelikle e-İrsaliye yeni bir belge türü değildir. Var olan ve vergi usul kanununda açıklanan sevk irsaliyenin elektronik ortamda iletilmesini sağlayan uygulamadır. Dolayısıyla, belgenin ibrazı ve saklanması da yine elektronik ortamda yapılıyor.
Mevcut durumda e-Fatura mükellefi olan, 2018 yılı veya ileriki yıllardan birinde brüt cirosu 25 milyon TL veya üzeri olan mükellefler e-İrsaliye uygulamasına geçmek zorundadır.
Bunun yanında geçiş zorunluluğu olmayan firmalar da gereklilikleri sağladıkları takdirde uygulamaya geçebilirler. (Geçiş zorunluluğu olmayan fakat uygulamadan faydalanmak isteyen firmalar da aynı zamanda e-Faturaya da geçmek zorundalar.)
Ek olarak bazı sektörlerde ciroya bakılmaksızın e-İrsaliye uygulamasına geçişin zorunlu olduğunu ekleyelim.
E-İrsaliyeye geçiş için yasada belirtilen son tarih 1 Temmuz 2020. Fakat yaşanan Covid-19 salgını nedeniyle yüksek ihtimalle bu tarih yine ertelenecektir. Eğer ertelenmezse mükellefler bu tarihten itibaren kesecekleri irsaliyeleri elektronik ortamda kesmek zorunda olmakla birlikte E-İrsaliye uygulamasına geçiş tarihinden itibaren 1 ay süreyle basılı irsaliye düzenlemek mümkün olabilecek.
E-İrsaliye uygulamasında e-Arşiv uygulamasına benzer şekilde, karşı tarafın e-İrsaliye mükellefi olup olmadığına bakılmaksızın tüm irsaliyeler elektronik ortamda kesilmelidir. E-İrsaliye uygulamasında mükellefler GİB Portal, Özel Entegratör ve Doğrudan Entegrasyon yöntemlerinden biriyle e-İrsaliye kesebilecekler.
E-İrsaliye mükellefleri, elektronik ortamda kestikleri irsaliyenin çıktısını alarak, bu belgeyi teslim tesellüm belgesi olarak kullanabileceklerdir. Yine e-Fatura ve e-Arşivde geçerli olan “İrsaliye Yerine Geçer” ibaresi uygulaması e-İrsaliye için de geçerlidir, yani İrsaliye yerine geçen faturaları kesenler ayrıca e-İrsaliye kesmek zorunda değiller. İhracat yapan e-İrsaliye mükellefleri kestikleri irsaliyeleri elektronik ortamda kesmelidirler.
E-İrsaliye uygulamasında e-Faturaya benzer şekilde yanıt verme olanağı da bulunmaktadır. İrsaliye üzerindeki fiili sevk tarifinden sonraki 7 gün içinde faturaya kabul veya ret verilebilir. Fakat ret yanıtı ancak alıcı veya malın kendisi hatalı ise verilebilir.
Ayrıca uygulamada e-Faturadan farklı olarak kısmi onaylama da bulunmaktadır. Kısmi kabul durumunda kabul edilmeyen mallar için malı taşıyan ya da taşıttıran tarafından e-İrsaliye kesilmelidir. E-Faturaya benzer şekilde 7 gün içinde ret edilemeyen e-İrsaliyeler kabul edilmiş sayılacak.
E-İrsaliye uygulamasında malın birden fazla kişi/firma üzerinden müşteriye gönderilmesi (üretici-toptancı-bayi-son tüketici) durumunda (mal doğrudan son tüketiciye gönderilecekse) doğrudan son tüketici adına e-İrsaliye kesilebilir ve aradaki firmalar e-İrsaliyede uygun alanlarda gösterilebilir.
Bir diğer önemli konu ise mükelleflerin kendi şubeleri/depoları arasında yaptığı ve bir fatura gerektirmeyen işlemler ile bakım/onarım amaçlı mal taşınması durumunda da yine e-İrsaliye kesilmesi zorunlu tutuldu.
Uygulama kılavuzunun yayınlanmasıyla birlikte akıllardaki birçok soru işareti cevap buldu. Ancak uygulamaya fiili olarak geçilmeden bazı avantajları ve dezavantajları tam olarak anlaşılamayacaktır.
Bununla bilikte irsaliyenin de artık e dönüşümün bir parçası olması başta mükelleflere birtakım zorluklar getirse bile uzun vadede lojistik süreçlerinin otomasyonuna büyük katkı sağlayacaktır.
